Kryzys to stany nierównowagi emocjonalnej i dezorganizacji poznawczej, która dla każdego jest inna i ważna jest indywidualna ocena stanu człowieka.
- Rozpoznanie stanu kryzysu u osoby jest kluczowe i często ratujące życie (wskaźniki emocjonalne, behawioralne, fizyczne i poznawcze)
- Rozpoznanie rodzaju kryzysu pozwala skupić się na istotnym dla tego kryzysu podejściu
- Oszacowanie głębokości kryzysu pozwala ocenić na jakie obszary wewnętrzne już wpłynął
- Ocena w jakim stadium kryzysu znajduje się osoba pozwala zobaczyć, jaki poziom świadomości jest obecny u osoby
- Prognoza kryzysu (jakie są potencjalne konsekwencje stanu kryzysowego) pozwala w zależności od indywidualnych predyspozycji, ocenić co może dziać się dalej
Kryzys to odczuwanie lub doświadczanie wydarzenia lub sytuacji jako trudności nie do zniesienia, wyczerpującej zasoby wytrzymałości i naruszającej mechanizmy radzenia sobie z trudnościami.
Jest konsekwencją znaczącego obniżenia się zasobów psychicznych na skutek nieskutecznego zmagania się z sytuacją interpretowaną jako zagrożenie
Pojawia się gdy:
- brakuje skutecznych strategii do radzenia sobie z trudną sytuacją
- utracona jest kontrola nad własnym życiem i nie osoba nie potrafi jej przywrócić
Istotna dla rozpoznania kryzysu jest obecność trzech czynników:
- Wydarzenia krytycznego poprzedzającego kryzys, którego wystąpienia i znaczenia jest świadoma sama jednostka lub inne osoby z jej otoczenia
- Znaczących następstw wydarzenia krytycznego w postaci gwałtownego załamania funkcjonowania
poznawczo-emocjonalnego (ze świadomością wewnętrznego napięcia i dyskomfortu), niezwykłego dla danej jednostki - Stosunkowo szybkie ustępowanie (do 6tygodni) – chyba, że mamy do czynienia z kryzysem przewlekłym
(Parad,1965)
Szybkie ustępowanie daje wrażenie, że nic się nie stało i już jest wszystko tak, jak było wcześniej.
Zwykle jednak za szybko bagatelizowane są skutki sytuacji kryzysowej i osoba nie daje sobie czasu na rehabilitację psychologiczną, co jest generatorem kolejnych traum i nakładających się na siebie kolejnych kryzysów, tworząc stan kryzysu chronicznego lub stanu transkryzysowego, prowadzących do dalszych konsekwencji zdrowotnych.
W życiu, sytuacji potencjalnie kryzysowych jest sporo, nie wszystkie generują kryzysy psychologiczne, lecz zawsze, gdy są zauważalne zmiany w nas – warto sprawdzić, gdyż wtedy praca nad rozwiązaniem jest zupełnie inna.
