Księga Tao i Te – W ostatnich dekadach Księgę odkryli fizycy, dostrzegający w niej istotne korelacje z ich teoriami wszechświata. Co więcej, sięgają po nią psycholodzy i biznesmeni, mając nadzieję na zrozumienie tych właściwości orientalnego umysłu, które sprawiają, że jest on tak bardzo skoncentrowany na sprawach świata i gospodarki oraz tak dobrze je pojmuje.
Księga Tao i Te jest wyzwaniem.
- Wzywa nas do spojrzenia na świat taki, jakim on rzeczywiście jest, przez przyjęcie trudnej do zaakceptowania prawdy o istnieniu praw natury rządzących istnieniem i ewolucją.
- Wzywa do odkrycia intelektualnej niezależności — stanu umysłu, w którym możliwe jest całkowite zaufanie naszej percepcji świata i niezachwiana wiara w stosowność naszych inspiracji i instynktów.
- Wzywa do znalezienia w sobie odwagi, by odrzucić przemoc i wpływać na innych za pomocą przykładu, posługując się naturą jako wzorem. By równoważyć skrajności, zamiast je kreować.
Księga rzuca urok na wszystkich, którzy ją kontemplują, i jest magnesem dla umysłów mających odpowiedni potencjał, by wywierać wpływ na społeczeństwo.
Bo właśnie o wpływaniu na społeczeństwo traktuje w istocie Księga Tao i Te.
NIKT TAK NAPRAWDĘ NIE WIE, skąd się wzięła Księga Tao i Te, ale ten krótki traktat, składający się z zaledwie pięciu tysięcy słów, stanowi fundament klasycznej filozofii chińskiej.
Krótko mówiąc, książka wyjaśnia naturę działającej w całym wszechświecie, ewoluującej siły zwanej Tao oraz opisuje wynikającą z postępowania w zgodzie z nią moc, określaną mianem Te.
W liczącej dwadzieścia pięć wieków historii Księgi Tao i Te opublikowano setki przekładów i komentarzy, co sprawia, że jest ona drugą po Biblii, najczęściej na świecie tłumaczoną książką. Znajduje czytelników w każdym pokoleniu i zdaje się nigdy nie tracić prowokującej wartości intelektualnej.
Według legendy napisał ją niemal dwadzieścia sześć wieków temu wszechstronny uczony Lao Tzu, który był kustoszem archiwów cesarstwa za panowania dynastii Chou. Żył w czasach politycznych niepokojów, podobnie jak my dzisiaj. Jego świat był podzielony na setki prowincji, rządzonych przez różnych przywódców i mających odmienne prawa.
Obserwował rozwój armii i narastanie wrogości, kiedy poszczególne prowincje rywalizowały o polityczną dominację. Każdy akt agresji spotykał się z jeszcze większą wrogością i agresją, dopóki rozdarci wojną mieszkańcy Chin nie zaczęli zdawać sobie sprawy z tego, że stoją na krawędzi totalnej destrukcji, a ich świat może się obrócić w perzynę.
Rozumiejąc beznadziejność czasów, w których żył, oraz rozkręcającej się spirali politycznej wrogości, Lao Tzu zrezygnował ze stanowiska i postanowił na zawsze opuścić cywilizowany świat. Zanim pozwolono mu przekroczyć bramę stolicy i wyruszyć w nieodległe góry, musiał spisać swoją wiedzę na użytek tych, których porzucał.
Napisał więc Księgę Tao i Te, adresując ją do osób zajmujących odpowiednią pozycję, by przewodzić ludziom — książąt i polityków, pracodawców i nauczycieli.
Lao Tzu radzi przywódcom:
- Poznajcie siebie.
- Nauczcie się bezpośrednio odczuwać otaczający was świat i głęboko rozważajcie własne wrażenia.
- Nie opierajcie się na ideologiach, gdyż one pozbawią wasze życie znaczenia i uczynią was niezdolnymi do kierowania ludźmi.
- Pielęgnujcie intuicję, by była godna zaufania, ponieważ przywódca pozbawiony intuicji nie może przewidywać zmian.
- Rozwijajcie swą osobistą moc (Te) poprzez świadomość i znajomość praw fizyki rządzących światem i umysłami innych ludzi (Tao) oraz
- Używajcie tej mocy, kierując zdarzeniami bez odwoływania się do przemocy.
Jak to osiągnąć? Postawą, nie działaniem.
- Przywódcy powinni prowadzić ludzi właściwą drogą, a nie rządzić nimi.
- Zarządzajcie ludźmi, pozwalając im oddziaływać na was, a nie na odwrót. Dzięki temu ci, którym przewodzicie, będą mieli poczucie autonomii, a wy jako przewodnicy zostaniecie nagrodzeni ich lojalnością i współpracą.
- Uczcie się osiągać swoje cele bez środków, kultywując wyrazistą wizję tego, jak problemy w naturalny sposób rozwiązują się same.
- Praktykujcie prostotę.
- Nie przestawajcie się rozwijać.
Lao Tzu wierzył, że idealnym sposobem kierowania wydarzeniami jest korzystanie z metod, które nie budzą oporu i nie wywołują kontrakcji. Jako obserwator praw przyrody zdawał sobie sprawę z tego, że użycie zbyt dużej siły powoduje powstanie siły przeciwnej, w związku z czym przemoc nie może być solidnym i trwałym fundamentem relacji społecznych.
Był również przekonany, że przywódcy powinni zawsze obserwować prawa natury, by rozumieć tajniki funkcjonowania materii i energii we wszechświecie. Samo to funkcjonowanie określał mianem Tao. Wiedział, że rządzące kosmosem prawa fizyki bezpośrednio wpływają na zachowania jednostek i ewolucję społeczeństw oraz że zrozumienie tych praw daje przywódcom moc (Te) przywracania światu harmonii.
To ostatnie wyzwanie jest dziś chyba bardziej aktualne niż kiedykolwiek, zarówno w przypadku nas samych, jak naszych przywódców. Lao Tzu wyraził je następująco:
Światli ludzie dbają o jedność
I postrzegają świat jako wzorzec postępowania.
Nie robią nic na pokaz,
Dlatego błyszczą wśród innych;
Nie usprawiedliwiają się,
Dlatego stają się znani;
Nie chełpią się swoimi zdolnościami,
Dlatego zyskują uznanie;
Nie pysznią się swoimi sukcesami,
Dlatego mogą wiele znieść;
Nie rywalizują z nikim,
Dlatego nikt nie może z nimi rywalizować”.
Fragment TAO MOCY R.L.WING
