INTELIGENCJE – Poznawcze kompetencje czy sprawności człowieka opisane w kategoriach zbioru zdolności, talentów czy też umiejętności umysłowych.
Wszystkie normalne osoby posiadają w jakiejś mierze każdą z poniższch umiejętności, różny jest jednak stopień ich nasilenia oraz połączenie. Ta teoria inteligencji jest bardziej zgodna z rzeczywistością niż teorie alternatywne i lepiej odzwierciedla dane na temat ludzkich zachowań inteligentnych. Teoria taka ma ważne implikacje pedagogiczne.
Teoria inteligencji wielorakich odbiega od tradycyjnych ujęć i punktów widzenia. W klasycznym ujęciu psychometrycznym inteligencję definiuje się operacyjnie, jako zdolność rozwiązywania zadań wchodzących w zakres testów inteligencji.
Natomiast teoria inteligencji wielorakich dopuszcza i rozszerza to tradycyjne pojęcie. Inteligencja jest wynikającą z ludzkiej biologii i psychologii zdolnością przetwarzania pewnego rodzaju informacji. Wielorakie ludzkie zdolności, inteligencje, są w znacznym stopniu nawzajem od siebie niezależne.
- Inteligencja językowa:
charakterystyczne jest zainteresowanie światem słowa, mówionego i pisanego, umiejętność wypowiadania się i logicznego ujmowania zdarzeń; wrażliwość na rymy, znaczenie słów, dźwięki. Świat odbierany i rozumiany jest poprzez słowo. - Inteligencja Matematyczno – Logiczna: Charakterystyczne jest zainteresowanie światem przedmiotów, symboli liczbowych i operacji matematycznych. Świat odbierany i rozumiany jest poprzez liczby oraz ciągi zdarzeń.
- Inteligencja ruchowa:
Charakterystyczna jest zdolność wykorzystywania własnego ciała, ukierunkowanego ruchu oraz sprawne posługiwanie się przedmiotami. Świat odbierany i rozumiany jest poprzez ruch i kontakt fizyczny. - Inteligencja Wizualno – Przestrzenna: Charakterystyczna jest zdolność do tworzenia w umyśle obrazów, relacji przestrzennych oraz wizualizacji. Świat odbierany i rozumiany jest poprzez obraz i formy przestrzenne.
- Inteligencja muzyczna:
Charakterystyczna jest łatwość percepcji i tworzenia muzyki, muzykalność, dostrzeganie i rozumienie struktury utworów muzycznych . Świat odbierany i rozumiany jest poprzez dźwięki, rytm, melodie i kompozycję. - Inteligencja przyrodnicza:
Charakterystyczna jest duża wrażliwość, zdolność dostrzegania wzorców w naturze, rozpoznawania i kategoryzowania przedmiotów oraz świata fauny i flory. Świat odbierany jest poprzez naturalne środowisko i otoczenie. - Inteligencja intrapersonalna – refleksyjna:
Charakterystyczna jest wysoka samoświadomość, zdolność do refleksji nad sobą, własnym zachowaniem i postępowaniem, motywacją i emocjami, tworzenie adekwatnego obrazu siebie i poszukiwanie odpowiedzi na trudne pytania. Świat postrzegany jest przez pryzmat własnej osoby. - Inteligencja Interpersonalna – społeczna:
Charakterystyczna jest zdolność do wchodzenia w interakcje z innymi, rozumienia innych ludzi, współodczuwania oraz umiejętność komunikowania się, negocjowania i wypracowywania kompromisów. Świat postrzegany jest poprzez pryzmat drugiego człowieka.
